Ο νόμος είναι νόμος! Αλλιώς ζούγκλα!

Το καλοκαίρι του 2018, έμελλε να αποτελέσει σημείο-ορόσημο στην σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Η εκατόμβη των θυμάτων της τρομερής πυρκαγιάς δεν αφήνει περιθώρια άμβλυνσης της μνήμης και λήθης. Δυστυχώς, η Ελληνική Πολιτεία δεν το χειρίστηκε με την αντίστοιχη προσοχή και τον δέοντα σεβασμό.

Η ανακριτική διαδικασία, η δίκη και η πρωτόδικη απόφαση που ακολούθησαν όμως, προκάλεσαν εύλογα ερωτηματικά και την οργή των συγγενών των θυμάτων και των επιζώντων. Όχι άδικα!

Αλλά ζούμε στην Ελλάδα! Οπότε, μόλις ανακοινώθηκε η απόφαση, όρμησαν τα ακροαριστεροδεξιοκεντρώα (sic) κοράκια να κατασπαράξουν την αλήθεια και όσα ισχύουν στην πραγματικότητα, θέλοντας να την προσαρμόσουν στις επιδιώξεις τους. Επειδή ο κυκεώνας που προκλήθηκε δεν βοηθά σε τίποτα, ούτε προσφέρει οτιδήποτε εκτός από την αηδιαστική, λαϊκίστικη τοξικότητα, η στήλη προσέφυγε στις γνώσεις του διακεκριμένου νομικού και φίλου Περικλή Στήνιου. Με την βοήθεια του, για την οποία η στήλη είναι κάτι περισσότερο από ευγνωμονούσα, σας παρουσιάζει το ισχύον νομικό καθεστώς γύρω από το ζήτημα!

Ξεκινώντας από τα βασικά, είναι γνωστό, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες δείχνει απαραίτητο: από την στιγμή που θα διαπραχθεί ένα αδίκημα, οποιοδήποτε αδίκημα και οι ύποπτοι δικαστούν, η δικαστική κρίση είναι υποχρεωτικό να γίνει μέσα στα πλαίσια της ευνοϊκότερης δυνατής νομικής ρύθμισης, που ίσχυσε κατ’ αυτό το διάστημα. Πρόκειται για βασική αρχή του Ποινικού Δικαίου, που επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου! Όποιος λέει, ό,τι διαφορετικό κι αν λέει, ψεύδεται. Είτε από άγνοια, είτε εσκεμμένα...

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ευνοϊκότερες διατάξεις είναι αυτές του ανανεωμένου Ποινικού Κώδικα, ο οποίος ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2019, λίγο πριν τις εκλογές. Και ο οποίος τέθηκε άμεσα σε ισχύ,  μέσα από μία πρωτοφανή στα νομικά χρονικά... βιασύνη!

Οι διατάξεις αυτές επηρέασαν την απόφαση, τόσο κατά το ύψος των ποινών (επιβλήθηκαν οι ανώτατες επιτρεπτές από τον Ποινικό Κώδικα του 2019 που αναγκαστικά εφαρμόστηκε), όσο και κατά την εφαρμογή τους. Αντίθετα από τα όσα διαδίδονται, ο συγκεκριμένος κώδικα προβλέπει μετατροπή της ποινής σε χρηματική, κατά την κρίση του δικαστή: "Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή, που δεν υπερβαίνει το ένα έτος μετατρέπεται σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο. Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από ένα έτος και δεν υπερβαίνει τα δύο μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν ο δράστης είναι υπότροπος και το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων. Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα πέντε μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων".

Το προβληματικό σημείο δεν αφορά τη μετατροπή αυτή καθ’ εαυτή που επιτρέπεται, αλλά την επιλογή του δικαστή να ορίσει ως τίμημα/ημέρα, μία τιμή πολύ κοντά στα χαμηλότερα όρια του νόμου. Τα 10€/ημέρα που αποφασίστηκαν, θα μπορούσαν να είναι σαφώς περισσότερα και το κόστος ανά καταδικασθέντα σαφέστατα μεγαλύτερο. Θα μπορούσε να μην παρέχει πραγματική δυνατότητα πληρωμής. Επειδή όμως ο νόμος επιβάλλει στον δικαστή να λαμβάνει υπόψη του την οικονομική κατάσταση του κατηγορουμένου, ίσως αυτό να δημιουργούσε μεγαλύτερα προβλήματα στην εξέλιξη της υπόθεσης και ΙΣΩΣ να οδηγούσε μέχρι την παραγραφή...

Ένα άλλο παράπονο που ακούστηκε αφορά την κατηγορία υπό την οποία δικάστηκαν οι κατηγορούμενοι. Παρουσιάζεται η νομική άποψη ότι θα μπορούσε η κατηγορία να είναι η "θανατηφόρος έκθεση σε κίνδυνο" που είναι κακούργημα. Εάν και κατά πόσον θα ήταν εφικτό κάτι τέτοιο γνωρίζουν μόνο οι δικαστές του Πρωτοδικείου και η ανακριτική ομάδα, που έχουν πλήρη γνώση της δικογραφίας. Ό,τι άλλο εκφέρεται από τρίτους, ενέχει κίνδυνους παραπλάνησης!

Τέλος, υπάρχει η άποψη ότι, με βάση το κοινό περί δικαίου αίσθηση και την κοινή λογική, οι κατηγορούμενοι θα έπρεπε να είναι πολλοί περισσότεροι όπως και ότι οι τελικά καταδικασθέντες από όσους κάθισαν τελικά στο εδώλιο. Και πράγματι ο οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα μπορούσε να έχει αυτήν την άποψη!

Μόνο που ο νόμος, δεν γνωρίζει ούτε το κοινό περί δικαίου αίσθημα, ούτε την κοινή λογική. Εάν τα γνώριζε θα δικάζαμε όλοι. Ο νόμος είναι ο νόμος! Μόνο! Τίποτε περισσότερο ή λιγότερο! Υπάρχουν οι ειδικοί που τον μελετούν για πολλά χρόνια, τον γνωρίζουν και τον εφαρμόζουν. Και είναι απαραίτητο να τους εμπιστευόμαστε, ώστε να λειτουργεί η Δημοκρατία. Έστω αν αυτό γίνεται όχι τέλεια...

Πέτρος Λάζος
[email protected]