Τεχνητή Νοημοσύνη: Κίνδυνος ή Ευκαιρία;

Οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence - AI) αποτελούν πλέον ένα από τα πλέον επίκαιρα και πολυσυζητημένα θέματα της εποχής μας. Με την ταχύτατη εξέλιξη της τεχνολογίας, η τεχνητή νοημοσύνη έχει καταφέρει να διαπεράσει πολλούς τομείς της ανθρώπινης ζωής, από την υγεία και την εκπαίδευση έως την οικονομία και την ψυχαγωγία. Ωστόσο, ενώ πολλοί επικροτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει, πολλοί εκφράζουν ανησυχίες για τους κινδύνους, που πιθανόν εγκυμονεί. Η ερώτηση "Είναι η τεχνητή νοημοσύνη κίνδυνος ή ευκαιρία;", βρίσκεται σε πολλά χείλη.

Η αναζήτηση της πραγματικής επίδρασης που θα έχει η τεχνητή νοημοσύνη στη ζωή μας, προκαλεί έναν κυκεώνα συζητήσεων και άπειρο αριθμό ισχυρισμών. Φαινόμενο φυσιολογικό, σε έναν κόσμο που κινείται και εξελίσσεται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς, με το ΑΙ να δρα αφενός ως καταλύτης επιτάχυνσης των πάντων κι αφετέρου να  αντιμετωπίζει βαθιές αμφιβολίες και υπαρκτούς φόβους σχετικά με το μέλλον της ανθρωπότητας. Μια πραγματικότητα που χρειάζεται οπωσδήποτε ανάλυση, υπό ψύχραιμο πρίσμα και σφαιρική ματιά.

Μία από τις βέβαιες επιδράσεις της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας είναι πως θα την αλλάξει ριζικά και σχεδόν σε κάθε τομέα και έκφανση.

Με τις πραγματικά τεράστιες δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων και της αυτοματοποίησης που έχει (ή θα αποκτήσει σύντομα, ανάλογα του είδους δεδομένων που μας απασχολούν), το ΑΙ μπορεί να επιφέρει πραγματική επανάσταση. Στην ιατρική για παράδειγμα, θα βοηθήσει στην πρόληψη, την διάγνωση αλλά και τη θεραπεία μεγάλου αριθμού ασθενειών. Βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. Επίσης, στον τομέα των μετακινήσεων η αυτόνομη οδήγηση και οι πραγματικά έξυπνες λύσεις διαδρομών, μεταφορικού έργου κ.λπ., θα μειώσουν θεαματικά τις κυκλοφοριακές ροές, τα "χαζά" τροχαία ατυχήματα και τις εκπομπές καυσαερίων.

Πέραν από τα παραπάνω, η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί νέες προοπτικές στην απασχόληση και την οικονομία παγκοσμίως. Νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται σε όλους τους τεχνολογικούς τομείς (ανάπτυξη λογισμικού, machine learning, data management κ.λπ.). Ακόμη, με το πέρασμα του χρόνου πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει δραστικά στην επίλυση προβλημάτων όπως η φτώχεια, η ανισότητα και η κλιματική κρίση, σε παγκόσμια εμβέλεια.

Βέβαια, ουδέν καλόν αμιγές κακού (sic)! Είναι απίθανο μια τόσο ριζική αλλαγή να φέρνει μαζί της και διάφορους κινδύνους, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπιστούν με σοβαρότητα και προνοητικότητα. 

Ένας από κυριότερους, είναι αυτός της εκτίναξης της ανεργίας σε κλάδους όπου θα υπάρξουν μεγάλες εξοικονομήσεις χρόνου και χρήματος, λόγω της αυτοματοποίησης. Καθώς οι μηχανές θα αναλαμβάνουν ολοένα και περισσότερες εργασίες αποκλειστικά και χωρίς ανθρώπινη παρουσία και καθοδήγηση, χρειάζεται να ληφθεί μέριμνα ώστε οι άνεργοι χειριστές, να επιμορφωθούν και να απασχοληθούν σε άλλους τομείς όπου η αυτοματοποίηση δεν προσφέρει λύσεις.

Πρέπει επίσης να θεωρούμε βέβαιο ότι θα υπάρξουν σοβαρότατα προβλήματα κυβερνοασφάλειας, που θα χρειαστούν δραστική αντιμετώπιση. Η εκτόξευση του ποσοστού εξάρτησης από συστήματα πληροφορικής είναι δεδομένη. Με αποτέλεσμα οι ηλεκτρονικές επιθέσεις με στόχο το εύκολο κέρδος, την προσωπική ασφάλεια και την ιδιωτικότητα όλων μας.

Εκτός από αυτά, οι ηθικοί κίνδυνοι που δημιουργούνται από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι μεγάλοι και εξαιρετικά σημαντική. Από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε στρατιωτικές εφαρμογές, για παράδειγμα, μπορεί να προκληθούν σε απρόβλεπτες και  τρομακτικές συνέπειες. Εάν μέχρι σήμερα πιστεύατε ότι τα War Games ή η σειρά ταινιών Terminator συμβαίνουν μόνο στον κινηματογράφο, χρειάζεται να το ξανασκεφτείτε...

Σε κάθε περίπτωση, η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση και θέσπιση κανόνων. Είναι αναγκαίο να υπάρξει σχετική συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο, για τις προκλήσεις που προκύπτουν. Πρέπει να αποφασιστεί ένα κανονιστικό πλαίσιό που θα καθορίζει και θα διασφαλίζει την ασφαλή και ηθική χρήση της νέας αυτής τεχνολογίας, ενώ παράλληλα θα προωθεί την καινοτομία και την ανάπτυξη.

Με δυο λόγια, η ΑΙ αποτελεί τόσο κίνδυνο, όσο και ευκαιρία, ανάλογα με τις πολιτικές που θα καθορίσουν τη στρατηγική και τον τρόπο χρήσης της. Είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στην ανάπτυξή της με βάση τις αρχές της δικαιοσύνης, της διαφάνειας και του σεβασμού των δικαιωμάτων των ανθρώπων. Μόνον έτσι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε πλήρως το δυναμικό της. Ώστε να επιτύχουμε τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής, χωρίς να εκδηλωθούν εν τοις πράγμασι οι σοβαροί κίνδυνοι που ελλοχεύουν με τη χρήση της.

Πέτρος Λάζος
[email protected]