Τεκμήριο τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης δανείου: Τι ισχύει για φυσικό πρόσωπο που έχει εξοφλήσει

Της Μάρθας Παπασωτηρίου

Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση της ΔΕΔ το τεκμήριο της εξόφλησης δόσεων δανείου βαρύνει το πρόσωπο, που αποδεδειγμένα προβαίνει στην εξόφληση των ποσών των δόσεων.

Η υπόθεση

Φορολογούμενος απέκτησε προσωπικό καταναλωτικό δάνειο το 2010 από πιστωτικό ίδρυμα. Το 2022, το δάνειο εξοφλήθηκε και η ΑΑΔΕ είχε αναρτήσει στον πίνακα δανείων το ποσό της τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του δανείου καθώς η τράπεζα απέστειλε τη σχετική ενημέρωση στην ΑΑΔΕ και αυτό συμπληρώθηκε στη σχετική δήλωση φορολογίας εισοδήματος (κωδικός 727-728). Ο φορολογούμενος ωστόσο δεν συμπεριέλαβε το ποσό στην προσωπική του δήλωση ως τεκμήριο, με αποτέλεσμα αυτή να μην εκκαθαριστεί και να ζητηθεί ο έλεγχος των δικαιολογητικών.

Εν συνεχεία η αρμόδια ΔΟΥ εκκαθάρισε τη φορολογική δήλωση συμπεριλαμβάνοντας το ποσό της τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του δανείου στον σχετικό κωδικό και επέβαλε φόρο βάσει των τεκμηρίων.

Ο φορολογούμενος ζήτησε την ακύρωση της Πράξης Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου καθώς ο ίδιος δεν είχε καταβάλει το ποσό της τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του δανείου. Ο φορολογούμενος κατέθεσε μάλιστα τα αποδεικτικά ότι ο εγγυητής του δανείου είχε προχωρήσει στη σχετική εξόφληση του.

Η απόφαση της ΔΕΔ

Η ΔΕΔ ελέγχοντας τα στοιχεία που προσκομίστηκαν διευκρίνισε μεταξύ άλλων ότι "βάσει της  ΠΟΛ.1076/2015, με θέμα "Οδηγίες για την ορθή εφαρμογή του εναλλακτικού τρόπου υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας εισοδήματος (άρθρα 30-34 Ν.4172/2013), ‘Η απόσβεση δανείων και πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής θεωρείται δαπάνη απόκτησης που βαρύνει τον λήπτη του δανείου. Σε κάθε περίπτωση εξετάζεται το γεγονός του ποιος πραγματικά καταβάλλει τα σχετικά ποσά’".

Στο με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦ Α 1107303 ΕΞ 2021/2-12-2021 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης με θέμα "Εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης στ' του άρθρου 32 του ν.4172/2013( Α'167)" αναφέρεται:

Για δάνειο, που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο και (αποδεδειγμένα) εξοφλείται από τον εγγυητή: Το τεκμήριο βαρύνει τον εγγυητή, ο οποίος είναι αυτός που πραγματικά καταβάλλει τα ποσά των δόσεων. Είναι αδιάφορο αν ο εγγυητής είναι ο γονέας, το τέκνο, συγγενικό πρόσωπο ή κάποιος τρίτος. Ωστόσο οι ΔΟΥ εξετάζουν αν όντως έχουν περιληφθεί τα ποσά αυτά στη δήλωση του εγγυητή, όπως αναφέρθηκε και για τις παραπάνω περιπτώσεις.

Επισημαίνεται ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αποστέλλουν στην ΑΑΔΕ ηλεκτρονικά αρχεία στο ΑΦΜ του οφειλέτη του δανείου και η προσυμπλήρωση των κωδικών των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος πραγματοποιείται βάσει των αρχείων αυτών.

Επειδή όμως τα ως άνω ποσά δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να μεταβάλλονται κατά την ηλεκτρονική υποβολή της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος και όταν συντρέχει περίπτωση μεταβολής τους, η τροποποίηση μπορεί να γίνει μόνο στην αρμόδια ΔΟΥ.

Στην περίπτωση, που εξετάστηκε, η ΔΕΔ αποφάνθηκε ότι η εξόφληση του δανείου πραγματοποιήθηκε από τον εγγυητή του δανείου (τρίτο πρόσωπο ) και όχι από τον ίδιο. Η ΔΕΔ έκανε δεκτή την προσφυγή και, ως εκ τούτου, προχώρησε η νέα εκκαθάριση του φόρου.

Τέλος, θα πρέπει το πρόσωπο που καταβάλει για λογαριασμό τρίτου το δάνειό του, να το συμπεριλάβει στην προσωπική του δήλωση ως τεκμήριο το οποίο προφανώς και θα πρέπει να δικαιολογείται από τα εισοδήματά του. Ενδεχομένως επίσης να τεθούν θέματα δωρεών, γονικών παροχών κλπ των ποσών που καλύπτουν τα προσωπικά δάνεια από τρίτους και την αντίστοιχη επιβάρυνση με τον φόρο δωρεών κλπ.

Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/ Head of Tax, Lawyer στην Andersen Tax Greece.